توصیف | کلینیک روش تحقیق

توصیف

رئوس مطالب:

تحقیق توصیفی در پی ارائه شرح دقیقی درباره‌ی یک پدیده یا توزیع ویژگی‌هایی در یک جمعیت، یا الگوهای روابط در یک متن اجتماعی و در یک زمان خاص، یا تغییر این ویژگی‌ها در طول زمان است. در عمل، مرز میان تحقیق اکتشافی و توصیفی روشن نیست اما به نظر می‌رسد که تحقیق توصیفی منظم‌تر و قطعی‌تر است و معمولاً کانون محدودتری دارد.

تعریف و جایگاه تحقیق توصیفی

تحقیق توصیفی برای توصیف ویژگی‌ها‌ی یک جمعیت یا پدیده مورد مطالعه استفاده می‌‌شود. به سؤالات مربوط به چگونگی/چه زمانی/چرایی ویژگی‌ها‌ پاسخ نمی‌‌دهد. بلکه به پرسش «چه چیزی» می‌‌پردازد.

مشخصه‌ها‌یی که برای توصیف موقعیت یا جمعیت استفاده می‌‌شود معمولاً نوعی طرح طبقه بندی است که به عنوان مقوله‌ها‌ی توصیفی نیز شناخته می‌‌شود. به عنوان مثال، جدول تناوبی عناصر را دستهبندی میکند. دانشمندان از دانش در مورد ماهیت الکترونها، پروتونها و نوترونها برای طراحی این طرح طبقهبندی استفاده میکنند. ما اکنون جدول تناوبی را بدیهی می‌‌دانیم، با این حال برای ابداع آن نیاز به تحقیقات توصیفی بود. تحقیق توصیفی عموماً مقدم بر تحقیق تبیینی است. به عنوان مثال، با گذشت زمان، توصیف عناصر جدول تناوبی به دانشمندان اجازه داد تا واکنش شیمیایی را توضیح دهند و زمانی که عناصر با هم ترکیب شدند، آنها را پیش‌بینی کنند.

از این رو، پژوهش توصیفی نمی‌‌تواند علت ایجاد یک موقعیت را توصیف کند. بنابراین، در جایی که یک متغیر بر دیگری تأثیر می‌‌گذارد، نمی‌‌توان از تحقیقات توصیفی به عنوان مبنای یک رابطه علی استفاده کرد. به عبارت دیگر، می‌‌توان گفت که تحقیقات توصیفی نیاز کمی ‌‌‌به روایی درونی دارند.

اغلب بهترین رویکرد قبل از نوشتن تحقیق توصیفی، انجام یک تحقیق پیمایشی است. پژوهش کیفی اغلب با هدف توصیف انجام میشود و محققان ممکن است با بررسی چرایی مشاهدات و پیامدهای یافتهها پیگیری کنند.

مفهوم‌سازی تحقیق توصیفی (دسته‌بندی یا طبقه‌بندی) مقدم بر فرضیه‌های تحقیق تبیینی است. تحقیقات توصیفی می‌‌تواند تحقیقی آماری باشد. هدف اصلی این نوع تحقیق توصیف داده‌ها‌ و ویژگی‌ها‌ی آنچه مورد مطالعه است، می‌‌باشد. ایده پشت این نوع تحقیق مطالعه میانگین‌ها‌ و سایر محاسبات آماری است. اگرچه این تحقیق بسیار دقیق است، اما دلایل پشت یک موقعیت را جمع‌آوری ‌ نمی‌‌کند. تحقیقات توصیفی عمدتاً زمانی انجام می‌‌شود که محقق بخواهد درک بهتری از موضوعی به دست آورد. یعنی تحلیل گذشته در مقابل آینده. تحقیق توصیفی عبارت است از کاوش در برخی پدیده‌ها‌ی موجود. در نتیجه جزئیات حقایق مشخص نخواهد شد و واقعیات پدیده‌ها‌ی موجود برای شخص شناخته شده نیست.

علوم توصیفی

علوم توصیفی دستهای از علوم است که شامل تحقیقات توصیفی می‌شود. یعنی مشاهده، ثبت، توصیف و طبقه بندی پدیدهها. تحقیقات توصیفی گاهی در مقابل تحقیقات فرضیه محور قرار میگیرد که بر آزمون یک فرضیه خاص از طریق آزمایش متمرکز است.

دیوید آ. گریمالدی و مایکل اس. انگل معتقدند که علم توصیفی در زیست‌شناسی در حال حاضر کم ارزش‌گذاری شده و به اشتباه درک شده است.

البته نگرش منفی دانشمندان نسبت به علوم توصیفی به رشته‌ها‌ی زیستی محدود نمی‌‌شود.

علوم توصیفی در مقابل علوم طراحی

از اصطلاحات “علوم توصیفی” و “علوم طراحی” به عنوان نسخه به روز شده تمایز بین علوم پایه و کاربردی استفاده میکنند. علوم توصیفی آنهایی هستند که به دنبال توصیف واقعیت هستند، در حالی که علوم طراحی به دنبال دانش مفید برای فعالیت‌ها‌ی انسانی هستند.

اهمیت تحقیق توصیفی

تحقیقات توصیفی هم جنبۀ کاربردی و هم جنبۀ بنیادی دارد.

در بعد کاربردی از نتایج این تحقیقات در تصمیمگیریها و سیاستگذاری‌ها و همچنین برنامهریزی‌ها استفاده می‌شود. تصمیمگیری و سیاست‌گذاری در قلمرو کار مدیریت قرار دارد. کار مدیران جامعه، اعم از مدیران عالی سیاسی یا مدیران رده‌های پایین، چه در بخش دولتی و عمومی‌‌و چه در بخش خصوصی و شرکت‌ها، تصمیم‌گیری است. دانستن وضعیت حیطۀ مدیریت و تحول متغیرها برای تصمیمگیری امری ضروری است و بدون آگاهی از وضع جامعه، گرایش‌ها، ویژگی‌ها، کیفیت متغیرها و نیز عوامل مؤثر در حیطۀ مدیریت نمی‌توان تصمیمگیری و سیاستگذاری نمود. برای آگاهی از این امور تحقیقات توصیفی ضرورت دارد.

تحقیقات توصیفی در بعد بنیادی به کشف حقایق و واقعیتهای جهان خلقت میانجامد. این تحقیقات در علوم پایه، مانند فیزیک، شیمی، زیستشناسی، زمینشناسی، ژنتیک، جغرافیا، روانشناسی، جامعهشناسی و اقتصاد به کشف حقایق علمی‌‌و دستیابی به انبوهی از معلومات کلی به روش استقرایی منجر میشود. ذکر این نکته ضروری است که کشف قوانین علمی‌‌و روابط علت و معلولی یا همبستگی بین متغیرها و عوامل به عنوان گزارههای کلی، از طریق تحقیقات توصیفی امکانپذیر نیست. [6]

روش تحقیق توصیفی

تحقیقات توصیفی معمولاً به عنوان یک نوع تحقیق کمی ‌ ‌‌‌تعریف می‌‌شود، اگرچه می‌‌توان از تحقیقات کیفی برای اهداف توصیفی نیز استفاده کرد. طرح تحقیق باید به دقت تدوین شود تا اطمینان حاصل شود که نتایج معتبر و قابل اعتماد هستند:

نظرسنجی‌ها‌

تحقیق نظرسنجی به شما امکان میدهد حجم زیادی از دادهها را جمعآوری کنید که میتوانند برای میانگینها و الگوها تجزیه و تحلیل شوند. کاربردهای رایج نظرسنجی عبارتند از:

توصیف جمعیت شناسی یک کشور یا منطقه
سنجش افکار عمومی‌‌در مورد موضوعات سیاسی و اجتماعی
ارزیابی رضایت از محصولات یک شرکت یا خدمات یک سازمان

مشاهدات

مشاهدات به شما این امکان را میدهد که بدون تکیه بر صداقت و دقت پاسخ دهندگان، دادههایی را در مورد رفتارها و پدیده‌ها‌ جمع‌آوری ‌ کنید. این روش اغلب توسط محققان روانشناسی، اجتماعی و بازار برای درک چگونگی رفتار افراد در موقعیت‌ها‌ی زندگی واقعی استفاده می‌‌شود.

مشاهده موجودات و پدیده‌ها‌ی فیزیکی نیز بخش مهمی‌‌از تحقیقات در علوم طبیعی است. قبل از اینکه بتوانید فرضیه‌ها، مدل‌ها یا نظریه‌های قابل آزمایشی بسازید، لازم است موضوع مورد بررسی را مشاهده و به طور سیستماتیک توصیف کنید.

مطالعات موردی

مطالعه موردی می‌‌تواند برای توصیف ویژگی‌ها‌ی یک موضوع خاص (مانند یک فرد، گروه، رویداد یا سازمان) استفاده شود. به جای جمع‌آوری حجم زیادی از داده‌ها برای شناسایی الگوها در طول زمان یا مکان، مطالعات موردی داده‌های دقیق را برای شناسایی ویژگی‌های یک موضوع با تعریف محدود جمع‌آوری می‌کنند.

مطالعات موردی به جای توصیف حقایق قابل تعمیم، اغلب بر موارد غیرمعمول یا جالبی تمرکز می‌کنند که مفروضات را به چالش می‌کشند، پیچیدگی می‌افزایند، یا چیز جدیدی را در مورد یک مشکل تحقیقاتی آشکار می‌کنند.

منابع:

Shields, Patricia and Rangarajan, N. 2013. A Playbook for Research Methods: Integrating Conceptual Frameworks and Project Management. Stillwater, OK: New Forums Press.
Shields, Patricia and Hassan Tajalli. 2006. “Intermediate Theory: The Missing Link in Successful Student Scholarship”. Journal of Public Affairs Education. Vol. 12, No. 3. Pp. 313-334.
Casadevall, Arturo; Fang, Ferric C. (September 2008). “Descriptive Science”. Infection and Immunity. 76 (9): 3835–3836. doi:10.1128/IAI.00743-08.
BioScience Volume 57, Issue 8 (September 2007) article Why Descriptive Science Still Matters by D.A. Grimaldi & M.S. Engel.
Heikki J. Koskinen et al. (eds.) Science – A Challenge to Philosophy? – Peter Lang GmbH, Frankfurt am Man, 2006. Archived 2011-06-10 at the Wayback Machine article The scope and limits of value-freedom in science – Panu Raatikainen
parsmodir.com