اقدام‌پژوهی

اقدام پژوهی

اقدام پژوهی، اساساً بر روی مسائل، توانایی‌های حل مسئله و جوامع استوار است. اقدام پژوهی شما را قادر به نفوذ در كاركردها و محیط پدیده موردتحقیق در یك جامعه، از طریق بهبود و توسعه توانایی حل مشكل جامعه می‌کند. در اقدام پژوهی شما باید به‌طور فعال در فعالیت‌های جامعه و در زمینه پدیده تحقیقی مشاركت كنید. نقطه شروع راهبرد اقدام پژوهی، استفاده از مشاهدات علمی ثبت شده است كه اطلاعات شما را فراهم خواهد كرد. شما می‏‌توانید انواع مختلفی از روش‌های تجزیه‌وتحلیل را در اقدام پژوهی استفاده كنید.

اقدام پژوهی چیست؟

اقدام پژوهی که در زبان انگلیسی Action Research خوانده می‌شود به معنی پژوهش در عمل است. پژوهش در عمل نوعی از مطالعه و بررسی است که افراد برای تغییر وضعیت نامطلوب و رسیدن به وضعیت نسبتاً مطلوب و در نهایت بهسازی کارها در محیط شغلیشان بکار می‌برند.

ویژگی‌های اقدام پژوهی

تفاوت اقدام پژوهی با سایر انواع پژوهش‌ها را می‌توان به صورت عمده در فرآیند عمل لحاظ کرد. به این صورت که در اقدام پژوهی، محقق قدم به قدم، ضمن ایجاد تحول در محیط کار یا منطقه تحت پوشش خود، به اطلاعات و یافته‌هایی دست پیدا می‌کند. به عبارت دیگر اقدام پژوهی در سرانجام کار خود منجر به ایجاد تغییر در وضع موجود می‌شود، برخی از ویژگی‌های اقدام پژوهی عبارتند از:

• پژوهشی مشارکتی است: این نوع پژوهش مشارکتی است، زیرا فرد یا افراد اقدام پژوه با یاری همکاران و سایر پرسنل و نیز افراد جامعه یا سایر ادارات و نهادهای دولتی و غیر دولتی اقدام به پژوهش می‌کنند. در حالی که در پژوهش‌های مرسوم و دانشگاهی مسئله مورد تحقیق ضرورتاً مسئله خود محقق نیست بلکه محقق به‌عنوان فردی حرفه ای وارد جریان تحقیق می‌شود.
• تاکید بر عمل دارد: در این پژوهش تاکید بر این است که اقدامی در محیط کاری صورت گیرد که منجر به اصلاح و یا تغییر وضعیت شود؛ بنابراین مطالعه توصیفی برای تعیین علل وضع موجود، یا عوامل موثر بر آن هیچکدام اقدام پژوهی محسوب نمی‌شود. زیرا نتیجه این نوع پژوهش به طور مستقیم و بلافاصله در بهبود وضعیت ارائه خدمات و اجتماع تاثیر نخواهد داشت.
• خود ارزیاب است: تغییرهایی که در فرآیند پژوهش صورت می‌گیرد یعنی چگونگی پیشرفت کار و حتی نتیجه تغییر و اصلاح موقتی، همواره توسط خود پژوهشگران یا افراد درگیر در پژوهش مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
• مبتنی بر ارزش‌های درونی افراداست: افراد درگیر در این پژوهش در برابر موضوع پژوهش نوعی احساس درونی و تعلق خاطر دارند. نوعی احساس تعهد و نیاز به تغییر و تحول در محیط کار و اجتماع  ایجاد می‌کند؛ بنابراین تا پرسنل چنین میل و احساسی نداشته باشند چندان راغب برای انجام این پژوهش نخواهند بود.
• ساده است: چون هدف از این کار حل مسائل و مشکلات موجود در محیط کار می‌باشد بنابراین حالتی ساده دارد و بدون توجه به مراتب تحقیقاتی معمول روند ساده‌تری را طی میکندومحقق فردی است که می‌خواهد وظیفه شغلی و اجتماعی خود را به بهترین وجه انجام دهد. بعنوان نمونه کارمندی که برای بهبود وضع محیط کاری خود اقدام به بررسی و پژوهش می‌کند، کار او دور از پیچیدگی‌های اداری و سازمانی است.
• روشی ساده است: این روش پیچیدگی‌های برخی روش‌های تحقیق علمی را ندارد. هم چنان که می‌دانید در روش‌های تحقیق مرسوم و علمی، مراحل تحقیق ویژه ای را باید طی کرد که هر مرحله مستلزم داشتن مهارت‌های خاص آماری یا روش تحقیق است. مثل تعیین متغیرها، نمونه آماری، روش‌های تجزیه و تحلیل آماری، تعریف‌های عملیاتی و جز این ها. اما اقدام پژوهی در مقایسه با پژوهش‌های علمی، انعطاف پذیرتر است. به همین علت محقق مجبور نیست خطی مستقیم را پیش گیرد و تا آخر ادامه دهد. بلکه به تناسب پیشرفت کار و در حین کار، می تواندتجدید نظر کرده و اقدام‌های پیش بینی نشده ای انجام دهد.
• تعمیم پذیری یافته‌ها ضروری نیست: گرچه در این روش نیز تلاش بر این است تا ضمن حل مسئله‌های گوناگون بر دانش خود و دیگران بیفزائیم، اما مانند پژوهش‌های دانشگاهی تعمیم پذیر بودن یا نبودن این روش چندان مورد نظر نیست. ممکن است این روش حل مسئله در موارد مشابه دیگر صدق بکند و بهتر آن است که بتوان این نوع یافته‌ها را در موارد دیگر نیز به کار گرفت، اما چندان دغدغه کاربرد در همه موارد را نخواهیم داشت. آنچه مهم‌تر است ادامه اقدام موفق در زمان‌های بعد از اتمام آن و یا تعمیم زمانی آن می‌باشد.
• نگاهی از درون است: اقدام پژوه از درون محیط کاری و اداری خود به مسائل می‌نگرد و هدفش حل مسائل درونی و فعلی است. در حالی که در پژوهش‌های دانشگاهی نگاه از بیرون به درون است؛ بنابراین در چنین تحقیقاتی منظور از محقق کسی است که تحقیق می‌کند، اعم از اینکه در امر تحقیقات علمی متخصص باشد یا نباشد.

اهمیت و ضرورت اقدام پژوهی:

• یکی از راه‌های مناسب برای حل مسئله است.
• پژوهش حین انجام کارهای اداری است.
• به راه‌های نو و خلاقانه منجر می‌شود.
• باعث اصلاح وضع نامطلوب می‌شود.
• فرهنگ پژوهش عمومی می‌شود.
• باعث رشد و بالندگی عمومی می‌شود.
• راه حل‌های تئوری جای خود را به راه حل‌های عملی و منطقی می‌دهد.

منابع:

article.tebyan.net

http://www.majidheydari72.blogfa.com/